Minister van Defensie Hennis-Plasschaert meldde op 15 mei bij Pauw aan tafel ‘er moet echt geld bij’ (Defensie), maar noemde geen bedragen. Wel hoorde ze dat er bedragen van ‘drie miljard, vier miljard’ zijn genoemd, waar ze van vond: “met alle respect, dat is er op dit moment niet”.
Natuurlijk is dat laatste alleen een kwestie van prioriteit geven. Moeten de miljardeninvesteringen in windturbines prioriteit hebben, of de ‘tanks terughalen’? Moet alles wat op landelijke en lokale subsidielijsten prijkt (cumulatief miljarden) prioriteit hebben, of de aanschaf van meer F-16 opvolgers? Ook lijkt het stoppen van het landelijk en lokaal (illustratie 1, 2, 3) verspillen van belastinggeld geen prioriteit te hebben.
Ondertussen staat de wereld op vele plekken in brand. Een aantal branden werken aanstekelijk op het brandbare materiaal binnen onze eigen grenzen. In het Oosten is een oude potentiële vijand zich stevig aan het herbewapenen. Met een Putin aan de leiding waar Arend Jan Boekestijn in zijn Haagsch College van 11 mei zorgwekkende stof tot nadenken over verstrekte (inclusief over het eigen Europees handelen). Een dergelijk college over een andere potentiële vijand, die in het verre Oosten, is ook geen overbodige luxe. China bewapent zich eveneens flink.
Als daarbij (zowaar) een actief dienende generaal, de commandant van de Landmacht, de C-LAS generaal Mart de Kruif ongebruikelijk hard-duidelijk aan de bel trekt, is het toch echt wel de hoogste tijd om eindelijk met miljarden over de brug te komen. Want, zoals de generaal in zijn voorwoord van magazines.defensie.nl-landmacht no 4 van 13 mei een oneliner uit de musical Soldaat van Oranje aanhaalt,
‘Als de wereld in brand staat, wie blust dan het vuur?’
Onderstaand het complete voorwoord-betoog van de generaal (met door mij ingevoegde links naar relevante artikelen).
Kwetsbaar
De Adviesraad Internationale Vraagstukken (AIV) adviseert de regering over de internationale (veiligheids)situatie. Het is een zeer gerespecteerd en onafhankelijk adviesorgaan. Het meest recente rapport gaat over Defensie. De inhoud is zonneklaar: er moet snel veel meer geld naar Defensie. In de Volkskrant van 30 april vat AIV-vicevoorzitter, professor Alfred van Staden, het treffend samen. Ik gebruik 3 van zijn citaten.
‘De instabiele situatie rond Europa vraagt om een sterkere krijgsmacht.’ In het oosten zien we de macht van Rusland en het gebruik daarvan. Dit gaat gepaard met een omvangrijke herbewapening, met de T-14 tank als boegbeeld. Een wapen waar wij op de grond met de huidige middelen heel weinig tegen kunnen uitrichten. In het zuiden zien we de onrust en instabiliteit om zich heen grijpen. Kortetermijnoplossingen zijn niet effectief gebleken, alleen een langdurige en omvangrijke campagne, waarbij militaire effecten de civiele plannen ondersteunen, kan het probleem bij de bron aanpakken. Tenslotte is Nederland niet uitgesloten als gevechtsveld. We worden al aangevallen in het cyberdomein, fysieke aanslagen op onze veiligheid zijn niet ondenkbaar. Kijk maar om ons heen. Nederland kan niet afzijdig blijven van deze ontwikkelingen. Voor onze eigen veiligheid en geloofwaardigheid zullen we een bruikbare krijgsmacht moeten hebben. Dat vergt reparatie, veel reparatie.
‘Bij een conflict met Rusland kom je tegenover zware pantsereenheden te staan.’ Tot nu toe hebben we bij inzet in relatieve operationele luxe verkeerd. We hadden vaak een groot conventioneel overwicht over de tegenstander, met de luxe van veel ondersteuning vanuit de lucht. Dat is niet altijd het geval, die luxe is helemaal niet vanzelfsprekend. In een grootschalig conflict heeft de luchtmacht haar handen vol aan het beheersen van het luchtruim. Daar moet je de modernste spullen voor hebben, en terecht. Maar ze zullen ons dus wel veel minder kunnen ondersteunen. Wij zijn, veel meer dan de laatste jaren, op onszelf aangewezen. Dat betekent dat onze slagkracht omhoog moet, en snel.
‘De landmacht is bijzonder kwetsbaar geworden.’ Inderdaad. Zowel qua omvang als arsenaal zijn we ‘kwetsbaar’. Onze mannen en vrouwen compenseren ongelofelijk veel, maar de grenzen daarvan zijn zichtbaar en soms zelfs overschreden. Niet alleen is het vet van de botten, we zijn botten kwijt. Dat is gevaarlijk. Niet alleen omdat ik een groen hart heb, maar vooral omdat Nederland ons zeer waarschijnlijk nog hard nodig heeft. Binnen en buiten onze grenzen. Duurzame vrede en vrijheid bereik je alleen door het te brengen naar de plek waar het conflict heerst. Je kunt symptomen op afstand bestrijden, maar uiteindelijk moet je tussen de mensen staan. Want conflicten gaan tussen mensen en worden daar ook opgelost.
De AIV is niet de enige die deze constatering doet. Alle ‘denktanks’ in de wereld volgen min of meer dezelfde lijn. In Duitsland en Frankrijk groeit het Defensiebudget. Wat gaat Nederland doen? Ik weet het niet, maar in de voorstelling ‘Soldaat van Oranje’ wordt een deel van het antwoord gegeven. Luister maar naar de tekst van het lied ‘Als de wereld in brand staat, wie blust dan het vuur?’ Ik kan wel verraden: niet de brandweer…..
Luitenant-generaal Mart de Kruif
Commandant Landstrijdkrachten
Tot slot, om ook over na te denken. Hoe kan het dat landen als Denemarken en Noorwegen heel wat meer ‘knallen voor hun knaken’ krijgen dan Nederland? (Hier een Denemarken-analyse uit 2011). Beide landen hebben een vergelijkbaar welvaartsniveau, en hebben deels hetzelfde zware militaire materieel aangeschaft (o.a. F-16, Leopard 2, CV90).
Ter illustratieve vergelijking, de uitrusting van de drie landen op de C-LAS’ eigen terrein, de Landmacht. Nederland (defensiebudget 2014: $ 9.2 miljard), Denemarken (Defensiebudget 2014: $ 3.7 miljard), Noorwegen (defensiebudget 2014: $ 7.2 miljard).
(Titelfoto: bewerkte foto-crop van 120 mm kanon Leopard 2 tank)
