Na de aanslagen en gijzelingsacties van vorige week en de demonstratie van afgelopen zondag probeert Frankrijk de draad weer op te pakken. De stille getuigen van Charlie Hebdo zijn in Parijs nog overal voelbaar aanwezig.
Op de Place de la République staan op het monument nog de kaarsjes die zijn achtergebleven na de manifestie van zondag. Schoonmakers vegen er zorgvuldig omheen.
Marianne toont haar blote borst als teken van kracht en vrijheid, en toont in haar handen de pen als symbool voor het vrije woord. Ook zij is voor even Charlie.
Een passant loopt langs een zwerver die zijn roes uitslaapt. De saamhorigheid van de afgelopen dagen hebben hem in elk geval geen windeieren gelegd.
In de straten van Parijs lijkt alles normaal. Een etalage toont alsof er niks gebeurd is haar koopwaar: volledig automatische replica’s van geweren, bedoeld voor een gezellig spelletje air soft.
Alles lijkt normaal. Om de paar meter duiken herinneringen aan de gijzelingen en moordpartijen op. Zoals hier een spontane gedenkplaats is opgericht. Je ziet ze overal in de stad, van kleine stickers, via posters, langs bloemen tot graffiti.
Een meter of tien vanaf de plaats waar agent Ahmed Merabet werd vermoord liggen bloemen. Voorbijgangers staan er even bij stil, om zwijgend hun weg te vervolgen.
Niet iedereen geeft de schuld aan de terroristen. Deze cynische boodschap hangt aan de achterkant van het eerbetoon aan de agent. Links hangen gele briefjes, zodat iedereen een eigen boodschap kan achterlaten.
Een man met gele en rode rozen loopt de plaatsen af waar de doden vielen. Overal laat hij een bloem achter.
Op de hoek bij de redactie van Charlie Hebdo liggen bloemen, potloden en persoonlijke boodschappen. Een aggregaat ronkt om stroom te leveren aan CNN, die in een partytent interviews afnemen.
Een taxichauffeur verdient prima, als hij met draaiende motor standby voor CNN staat.
De weg naar de redactie is afgesloten. Af en toe lopen medewerkers van naburige kantoren naar hun werk. Bewoners van omliggende panden doen zwijgend hetzelfde. De stilte is nadrukkelijk aanwezig.
Bloemen en zwijgende mensen die de boodschappen lezen. Je suis Charlie en wij zijn niet bang.
Het geluid van de presentator van CNN mengt zich met dat van de generator. Samen met de stilte levert dat een bizarre sfeer op.
Wijn. Met lege bekertjes, die door de redactieleden van Charlie Hebdo nooit gevuld zullen worden.
Ook in het dorpje Dammartin-en-Goële probeert men het leven weer op te pakken. Het is er net zo stil op straat als in alle andere dorpen op het Franse platteland. Niets herinnert aan de klopjacht op de twee broers, de heli’s die in het weiland stonden, de toegestroomde pers en de massaal opgeroepen politiemacht. Op een klein industrieterrein is dat anders, waar een politieauto een pand bewaakt. Een beveiliger met een hond assisteert.
Het is meteen te zien dat de politie niet zuinig is geweest met geweld. Overal aan het pand zijn sporen van kogels en ontploffingen zichtbaar. Ruiten zijn kapot. De bovenverdieping is zwartgeblakerd.
Aan de zijkant van het pand zijn aluminium gevelplaten naar buiten geblazen en ligt isolatiemateriaal op de grond.
Een geparkeerd busje op het terrein toont stille getuigen van de kogelregen.
Een grote garagedeur aan de linkerkant van het pand bolt vervaarlijk naar buiten.
Even verderop in de straat is alles weer normaal. Een achtergelaten lunchbox die gebruikt is door de politie ligt tegen een hek. Alleen een vers stuk ananas is afgekloven.
Stille getuigen liggen overal. Je oog moet erop vallen. Zoals deze halfvolle fles op een op A3-formaat geprinte stafkaart van de omgeving. Beiden zijn niet meer nodig.
