Niemand snapt hoe het kan: weer staan grote delen van Thailand onder water, ruim 30 mensen zijn verdronken. Overstromingen in Thailand zijn van alle tijden. Maar het lijkt of het steeds harder regent. En dat het water opeens van noord naar oost stroomt, in plaats van noord naar zuid. Het blijft ook langer staan – in Bangkok bijvoorbeeld, dat elk jaar drie centimeter dieper weg zakt in het moeras waarin de metropool is gebouwd.
Hoe moderner het land, hoe groter de schade. Behalve boerendorpen en rijstvelden, stromen ook uitdijende steden en nieuwe industriegebieden over. In 2011 (2554 volgens Thaise jaartelling) stond een derde van het hele land onder water. Bijna achthonderd mensen verdronken. De grootste ramp in Thailand na de Tsunami van kerstmis 2004.
Bewoners van het platteland reageren gelaten op overstromingen. Ze accepteren de wetten van de natuur. Ze leven met de natuur. Thuis wonen ze tussen waterbuffels, varkens en kippen. Buiten in het rijstveld krioelen de visjes langs hun benen en klinkt het sissen van slangen.
‘Dankzij de koning kunnen we wolken laten regenen als het droog is’, zegt de 30-jarige rijstboer Sang trots, doelend op het door koning Bhumibol geïntroduceerde ‘lek schieten’ van regenwolken. ‘Maar de regen stoppen, dat kunnen we niet. Als het te lang regent, dan overstroomt de rijst en staat het water een meter hoog in het dorp. Het is niet anders. Zo is het altijd geweest.’
In 2011 (2554 volgens Thaise jaartelling) stond een derde van het hele land onder water
De inwoners van zijn dorp in de noordelijke provincie Sukhothai, beschouwen de wateroverlast aan het eind van de regentijd als het lot. Sinds mensenheugenis kan in september en oktober soms zoveel regen vallen, dat de rijstvijvers uitgroeien tot grote en diepe meren. Doorgaande wegen en het dorp staan blank.
Van de overheid in het 450 kilometer verre Bangkok verwacht Sang geen hulp. ‘De politici zij niet geïnteresseerd in onze problemen. Wij zijn maar boeren. Het enige dat we kunnen doen is wachten tot het water zakt, dan de boel schoonmaken en opnieuw rijst planten. En hopen dat het over een jaar niet zo hard regent, want dan hebben we geen geld meer.’
Na de ramp van 2011 zit in de steden en bij het bedrijfsleven de schrik er flink in. Het water kwam hoger dan ooit. Alle provincies werden getroffen. Grote autofabrieken en distributiecentra voor levensmiddelen waren onbereikbaar. Mensen in buitenwijken van steden konden geen kant meer op. Een kwart van Bangkok stond onder water, terwijl in de supermarkten geen vers drinkwater meer was te krijgen.
De Thaise economie werd hard onderuit gehaald. Ook het toerisme kreeg een klap. Die was zo hard, dat vanuit de oppositie in het parlement het voorstel kwam ‘het toeristisch hoog seizoen’ te verplaatsen naar de droogste maanden van het jaar. Twintig politici van de regeringspartij gingen nog verder: heel Bangkok zou moeten verhuizen naar een hoger gelegen deel van het land.
Het lijkt of het watergeweld toeneemt. Veroorzaakt klimaatverandering meer regen in Zuidoost-Azië? Stroomt het water harder van de bergen naar beneden door grootschalige boskap? Drukken snel groeiende betonnen steden en industrieterreinen in moerasachtige gebieden het water weg naar dorpen in de buurt? Ontregelen stuwdammen de waterhuishouding? Deskundigen zijn het niet met elkaar eens.
Duidelijk is wel dat de maatregelen die de overheid na 2011 op de ene plek heeft genomen, nu vaak op een andere plek tot problemen leiden.
Heel Bangkok zou moeten verhuizen naar een hoger gelegen deel van het land
Een dijk langs een rivierbocht beschermt het dorp, maar levert voor de boeren aan de andere kant extra ellende op. Een muur om een industrieterrein zorgt voor hoger water in het dorp verderop. Kanalisering van riviertjes doet het water sneller stromen en overvalt bewoners stroomafwaarts.
Of neem het vliegveld op een uur rijden van het rijstveld van Sang: De aarden wal houdt het complex gegarandeerd droog, maar Sangs collega-boeren in de buurt zien de rijstoogst verloren gaan. Voor het eerst van hun leven protesteerden ze tegen het gezag: Doorsteken die wal!
De Thaise regering heeft dit jaar een ‘Mega Watermanagent Plan’ aangekondigd – de Thaise equivalent van het Deltaplan, dat werd gepresenteerd na de Nederlandse watersnoodramp in 1953.
Milieugroepen maken nu al bezwaar tegen dammen en stuwmeren in natuurgebieden
Het gaat een boel geld kosten: Het voor Thaise begrippen onvoorstelbare bedrag van 350 miljard Baht, bijna 850 miljoen euro. ‘Maar’, zegt premier Yingluck trots, ‘daarmee pakken we in een keer alle problemen aan.’ De overstromingen, de droogte en het nijpende tekort aan schoon drinkwater voor de levensmiddelenindustrie.’
De premier zegt haast te willen maken. Maar het is nog niet bekend hoe lang het duurt voordat de plannen klaar zijn om te worden uitgevoerd. Daartoe wordt eerst een Ministerie van Water opgericht.
Soepel zal het allemaal niet gaan, in een land waar nieuwe democratische processen lang kunnen duren. Zo eisen de verschillende comités belast met tegengaan van corruptie een gedetailleerd, transparant aanbestedingsbeleid. Milieugroepen maken nu al bezwaar tegen dammen en stuwmeren in natuurgebieden. En de oppositie is tegen de manier waarop de regering de projecten wil financieren.
Rijstboer Sang heeft over de plannen gehoord op televisie. Of hij de uitvoering van het Mega Watermanagent Plan nog gaat mee maken? ‘Ik hoop mijn kinderen wel!’
THAILANDTIP – Regentijd: Van juni t.e.m. oktober. Kans op dagelijks een uurtje stortbui, meestal eind van de middag. Voordelen: fris groen landschap, schoon geregende steden, afkoeling. Nadelen: Straten staan soms blank en eens in de paar jaar in september/oktober grote wateroverlast in lager gelegen gebieden – Reisadvies: Gewoon gaan, maar rondtrekkers over de weg in noorden/noordoosten en bezoekers van tempelpark Ayutthaya kunnen beter het eind van de regentijd mijden. – Oppassen: Veel toeristen hebben al wadend door het water in straten hun voeten stuk gestoten. Of zakten weg in een rioolgat. Of schrokken zich een ongeluk van plots voorbij zwemmende reuzenratten.
Meer lezen van Jos Campman? Neem een abonnement!
